TZOB Genel Başkanı Bayraktardan Market Fiyatı Açıklaması

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Kasım ayında markette 37 üründen 18’inde, üreticide 33 üründen 20’sinde fiyatların aynı kaldığını, markette 19, üreticide ise 13 üründe fiyatların arttığını bildirdi.

Bayraktar, yaptığı açıklamada, Kasım ayında, markette 37 üründen 14’ünde, üreticide 33 üründen 13’ünde fiyatların gerilediğini bildirdi. Markette Kasım ayında 4 üründe, üreticide 7 üründe fiyat değişimi görülmediğini belirten Bayraktar, markette 19, üreticide ise 13 üründe fiyat artışı meydana geldiğini vurguladı.

Fiyat Düşüşü En Fazla Karnabaharda

Kasım ayında  fiyat düşüşünün yüzde 36,13 oran ile en fazla karnabaharda meydana geldiğini bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:

“Karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 27,16 ile limon, yüzde 15,53 ile pırasa, yüzde 14,84 ile domates, yüzde 14,42 ile salatalık,  yüzde 12,60 ile ıspanak, yüzde 12,09 ile lahana, yüzde 11,70 ile patlıcan, yüzde 10,31 ile iç fındık, yüzde 4,72 ile havuç, yüzde 4,37 ile pirinç, yüzde 3,62 ile mandalina, yüzde 3,08 ile tavuk eti,  yüzde 0,43 ile Antep fıstığı izledi."
 
Markette En Fazla Fiyat Atışı Patates Oldu

Patateste fiyat artışının yüzde 25,31 olduğunu belirten  Bayraktar, “Patatesteki fiyat artışını yüzde 25,31 ile kuru üzüm, yüzde 25,28 ile yeşil soğan, yüzde 12,70 ile nohut, yüzde 10,48 ile yumurta, yüzde 6,44 ile kuru soğan, yüzde 6,07 ile sivri biber, yüzde 4,83 ile yeşil mercimek, yüzde 4,27 ile mısırözün yağı, yüzde 3,93 ile ayçiçeği yağı, yüzde 3,90 ile kuru fasulye, yüzde 3,88 ile elma, yüzde 3,77 ile kabak, yüzde 2,58 ile marul, yüzde 1,39 ile kırmızı mercimek, yüzde 1,29 ile kuzu eti, yüzde 0,58 ile dana eti, yüzde 0,56 ile süt, yüzde 0,22 ile kuru incir takip etti”  ifadesini kullandı.

Üretici Market Fiyat Farkı

Kasım ayında üretici ve market fiyatları arasındaki farkın, Ekim ayına göre yüzde 2,85 düzeyinde azalsa da devam ettiğine, TZOB tarafından izlenen 34 üründe Kasım ayında ortalama yüzde 189,15 fiyat farkı görüldüğüne dikkati çeken Bayraktar, bu rakamın Eylül ayında  30 üründe yüzde 185,90,  Ekim ayında 34 üründe yüzde 194,69 düzeyinde gerçekleştiğini hatırlattı.Üretici ve market arasındaki fiyat farkının Kasım ayında en fazla kuru kayısı, mandalina, portakal, lahana, elma ve kuru soğanda yaşandığını bildiren Bayraktar, şöyle devam etti:

“Üretici ve market arasındaki fiyat farkı, kuru kayısıda yüzde 398,33 oldu. Kuru kayısından sonra fiyat farkı sırasıyla mandalinada yüzde 366,91, portakalda yüzde 344, lahanada yüzde 329,52, elmada yüzde 281,72, kuru soğanda yüzde 275,11, kabakta yüzde 260,71, kuru üzümde yüzde 259,52, kuru incir yüzde 253,08’i buldu.”
 
Fiyat Değişimlerinin Nedenleri
 
Patatesin yanı sıra yumurta, elma, yeşil mercimek ve nohutta da fiyat artışları yaşandığını vurgulayan Bayraktar, şu bilgileri verdi:

“Patateste yaşanan pazarlama sorunları sonucu fiyatların dibe vurmasıyla birlikte üreticilerimiz, Ekim ayında bir kilogram patatesini 25 kurusa ancak satabilmişti. Kasım ayında İç Anadolu Bölgemizde patates hasadının tamamlanmasının ardından fiyatlar 25 kuruştan 45 kuruşa çıktı. Her ne kadar fiyatlar artış göstermiş olsa da bir kilogram patatesin üretim maliyeti 40-50 kuruştur. Üreticilerimiz maliyetine ürün satıyor. Bu şartlar altında üretimin sürdürülmesi zordur. Patateste ekim alanlarının daralması halinde tüm taraflar olumsuz etkilenir. Nitekim ekim alanlarının 2013’te yüzde 27,3 daralmasıyla patates nerdeyse taneyle satılır hale geldi. Pazarlamada yaşanan sorunların kalıcı olarak çözümlenebilmesi, üretim ve fiyatta istikrarın sağlanabilmesi için patateste üretim planlaması yapılmalıdır.”
 
Elma Ve Baklagiller
 
Bu sezon üreticilerin sıkıntılı ürünlerinden birinin de elma olduğunu belirten Bayraktar, şöyle devam etti:

“Üreticilerimiz elmanın kilogramını Temmuz ayında 60 kuruşa, Ağustos ayında 83 kuruşa, Eylül ayında 73 kuruşa ve Ekim ayında 54 kuruşa satmıştır. 2016 hasat sezonu ortalaması 67 kuruştur. Hali hazırda tüccarlar tarafından buzhaneden çıkarılarak piyasaya sürülen elmanın kilogram fiyatı 1 lira 3 kuruş olarak gerçekleşmektedir. Üzerinde önemle durulması gereken bir ürün grubumuz da baklagillerdir. Baklagil üretiminde yaşanan sorunlar, üreticiden tüketiciye tüm tarafları etkilemektedir. Kasım ayında baklagillerden yeşil mercimek, nohut ve kırmızı mercimekte fiyatlarda artış yaşanmıştır."

Yeşil mercimekte hasadın sonuna gelinmesinin yanı sıra üreticinin ekimi azaltmasının, fiyat artışında etkili olduğunu söyleyen Bayraktar, nohut fiyatındaki artışın sadece ülkede değil dünyada da arttığının altını çizdi.

Baklagil Prim Desteği Artarak Devam Etmeli

Üretimden vazgeçen üreticilerin yeniden baklagil üretimine yönlenebilmesi için 2014 yılında kilogramda 10 kuruştan 20 kuruşa, 2016 yılında 30 kuruşa çıkarılan prim desteğinin artarak devam etmesi gerektiğini dile getiren Şemsi Bayraktar, nohut ve mercimeğin ekim alanlarının genişletilmesi bakımından geçmişte uygulanan nadas alanlarda üretim uygulaması yeniden başlatılmalısı gerektiğini dile getirdi. Ülkenin bu ürünleri fazlasıyla üretecek kapasiteye sahip olduğunu ve fiyat artışı görülen ürünlerden birinin de zeytinyağı olduğunu bildiren Bayraktar, “Zeytinyağı fiyat artışında Güneydoğu Anadolu Bölgemizde hasadın sonuna yaklaşılması etkili olmuştur. Yalnız henüz Ege Bölgemizde yeni ürün daha piyasaya arz edilmemiştir” dedi. Bazı ürünlerin fiyatlarda artış görülse de artan fiyatların üreticinin yeterli gelir elde etmesini sağlayacak düzeyde olmadığına dikkati çeken Bayraktar, fiyat artışlarının daha çok, ürünün büyük kısmı üreticinin elinden çıktıktan sonra gerçekleştiğini, dolayısıyla üreticinin artan fiyatlardan çok faydalanamadığı gibi düşen fiyatlar nedeniyle de mağdur olduğunu belirtti.

Fiyatı Düşen Ürünler

Kasım ayında en fazla fiyat düşüşünün karnabaharda meydana geldiğini, ürün arzındaki yoğunlaşmayla birlikte karnabaharda fiyatların gerilediğini vurgulayan Bayraktar, “Lahana, pırasa, ıspanakta da benzer durum söz konusu olup, hasat edilen ürün miktarındaki artış, fiyatlarda düşüşe yol açmıştır” dedi. Fındıkta 420 bin ton rekolte tahmini yapılmasına rağmen Kasım ayında fiyatların düşmeye devam ettiğine dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:

“Bu durum her zaman dile getirdiğimiz oligopol yapıyı, çok sayıda satıcıya rağmen az sayıda alıcı gerçeğini açıkça ortaya koymaktadır. Nitekim Rekabet Kurumu da fındık piyasasına yönelik sektör araştırması yapılmasına karar vermiştir. Fındık piyasası tekelci piyasa şartlarına doğru gidiyor. Devlet bir an önce olaya müdahil olmalı, Toprak Mahsulleri Ofisi garantör olarak devreye alınmalı, Fiskobirlik’in alım yapmasını sağlamalıdır. Benzer şekilde kuru kayısı, kuru üzüm fiyatları da geçen sezona göre düşük seyretmektedir. Geçen yıl kilogramı 9-10 lira olan kuru kayısı, bu yıl 6 liradan, 5,5 lira olan kuru üzüm ise 3,5 liradan satılmaktadır. Bu ürünlerde de birlikler, Toprak Mahsulleri Ofisi garantörlüğünde alım yapmalıdır.

Yumurta Ve Kanatlı Eti

Yumurta fiyatlarında son dönemde yukarı yönlü bir ivme görülse de bu durum kışa bağlı iç talep artışından ve yumurta ihracatında yaşanan toparlanmaya bağlı dış talep artışından kaynaklanmaktadır. Yalnız, en önemli girdi olan ve dövize bağlı yem fiyatlarında meydana gelen artışlar, üreticimizi zorlamaktadır. Kanatlı eti ve yumurtada ihracata daha fazla ağırlık verilmeli, mevcut pazarlar korunmalı, Suudi Arabistan başta olmak üzere Ortadoğu pazarına daha fazla önem verilmeli, yeni pazarlar bulunmalıdır.” 

Rusya

Rusya’nın hasadı tamamlanmış şeftali ve eriğin yanı sıra hasadı devam eden mandalina, portakal ile şu anda piyasada kurusu bulunan kayısıda ambargoyu kaldırmasının üreticide memnuniyete yol açtığını belirten Bayraktar, üzüm, domates, elma, lahana, salatalık, armut, çilek, soğan, karanfil, tavuk ve hindi etinde yasağın devam ettiğini hatırlatarak şu bilgileri verdi:

“İçinde bulunduğumuz dönemde salatalık, sivri biber ve domateste arz seralardan sağlanmaktadır. Seralarda yetiştirilen ürünlerimizde ambargo devam etmektedir. Başta domates üreticilerimiz olmak üzere örtü altı yetiştiriciliği yapan üreticilerimiz oldukça zor durumdadır. Örtü altında üretilen 6 milyon 352 bin 143 ton sebzenin 3 milyon 399 bin 100 tonunun tek başına domates oluşturmaktadır. Bu rakam, toplam örtü altı sebze üretiminin yüzde 53,5’ine denk gelmektedir. Uygulanan ambargo fiyatlarda düşüşe neden oldu. Önümüzdeki hafta yapılacak görüşmelerin olumlu sonuçlanması başta üreticilerimiz olmak üzere her iki ülkenin menfaatine olacaktır. Nitekim 2015 yılı Ocak-Ekim döneminde Rusya’ya 632 milyon 484 bin 709 dolarlık yaş sebze meyve ihracatı yapılırken, 2016 Ocak-Ekim döneminde uygulanan ambargo nedeniyle bu ülkeye ancak 175 milyon 508 bin 337 dolarlık ihracat gerçekleştirilebilmiştir. Yaş sebze ve meyvede kayıp, 456 milyon 976 bin 372 dolar olmuştur. Narenciyede ambargonun kalkması diğer ürünler için de bizleri umutlandırmıştır. Yine de narenciyede ambargonun kalkmasına rağmen fiyatlar yerinde saymaktadır. Piyasalarda belirsizlik olmaması için sezonun açıldığı, portakalda hasadının başladığı bir ortamda, ihracat iadeleri bir an önce açıklanmalıdır.”