Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi Süreci

Kadıköy Şifa Sağlık Grubu Ataşehir Hastanesi Göğüs Cerrahisi Uzmanı Op.Dr Erkan Yıldırım, akciğer kanserlerinde teşhis yöntemleri ve güncel tedaviler hakkında bilgi verdi.

Akciğer Kanseri nasıl bir hastalıktır?

Bir çok kanserojen ajana maruziyet sonrası, normal akciğer hücrelerinin anormal ve kontrolsüz bölünüp çoğalması kanser sürecini başlatır.

Akciğer kanser hücreleri birikerek tümörleri (kitle, yara yada ur) oluştururlar. Kanser, normal dokuları sıkıştırabilir, içine sızabilir ya da tahrip edebilir.

Erken evre dönemini geçirmiş akciğer kanseri zorlu bir süreci işaret eder.

En sık görülen belirtileri nelerdir?

İştahsızlık, zayıflama, ağrı, kanlı balgam, nefes darlığı, ses kısıklığı, ödem, uzak organ tutulumuna bağlı şikayetler (beyin, karaciğer, kemik, vs)

“Akciğer kanseri`` büyümesinin 2/3'ünü (yaklaşık %70-75) tamamlamadan pek şikayete sebep olmaz! Bu da akciğer kanserinde çoğu durumda tanıda geç kalınmasının sebebidir.

Genetik faktörün etkisi var mıdır?

Ailede “akciğer kanseri” olması akciğer kanserine yakalanma riskini arttırmaktadır.

Bir kere akciğer kanseri olan kişinin tekrar ikinci akciğer kanseri olma riski, hiç kanser olmamış kişiye oranla daha fazladır.

En sık görülen kanser türleri arasında kaçıncı sırada yer alır?

Tüm yeni kanser olgularının %13.3’ü akciğer kanseridir.

Tüm kanser ölümlerinin %26.8’i akciğer kanseridir.

Teşhis nasıl konulur?

• Hastanın şikayetleri ve hastalık öyküsü ayrıntılı alınmalıdır.
• Görüntüleme yapılmalıdır. (Akciğer filmi, Tomografi, MR, PET-Tomografi)
• Doku biyopsisi (akciğer ve/veya lenfbezesi) + Patoloji
• Balgam sitolojisi (patoloji)

Özellikle hangi yaşlarda görülür?

Akciğer kanserinin sıklığı, son yıllarda giderek artmaktadır. Daha önceleri akciğer kanseri sıklıkla 60 yaşın üzerindeki erkeklerde görülürken, günümüzde akciğer kanserinin kadınlar arasında da sıklığı artmıştır. Erkeklerde görülme yaşı da 60 yaşın altına inmeye başlamıştır.

Tüm ırklarda erkeklerde 70.1/100,000 , kadınlarda 50.2/100,000 oranında iken Afrikalı erkeklerde daha sık (90.9/100,000) görülür. Hispaniklerde daha nadirdir (erkek – 37.9/100,000 ve kadın – 25.1/100,000).

Sigara dışında rol oynayan diğer faktörler nelerdir?

Sigara en önemli faktördür.

Erionitasbest (akciğer kanseri)

Krokidolit (mavi) asbest (daha çok akciğer ve karın zarı tümörü – Mezotelyoma)

Havakirliliği

Riskli meslekler; madenciler, tekstil, izolasyon ve tersane işçileri, petro-kimya, baca temizleyiciler, plastik sanayi işçileri, maden ve kaynak işçileri, çamaşır suyu üreticileri, cam seramik, muşamba ve batarya işçileri, boya, dökümhaneler, çelik işçileri.

Akciğer kanseri taraması nasıl yapılır ?

Normal akciğer filmi ile yıllık tarama ölüm oranlarını azaltmıyor!

Ancak, Amerika’da Ulusal Akciğer Tarama Çalışması (NLST), “yıllık düşük doz Tomografi” takibi ile akciğer kanserinden ölümleri %20 azaltmıştır!

Bu tarama çalışması 55-80 yaş erkeklere önerilmektedir (30 pk / yıl sigara içen ve son 15 yılda halen sigara içen veya bırakmış)

Akciğer kanseri tipleri nelerdir?

Küçük Hücreli Dışı Akciğer kanseri (KHDAK)

Küçük hücreli akciğer kanserlerinden daha yaygındır (%80) ve genel olarak daha yavaş gelişir veya yılırlar. Bu kanserin 3 ana tipi vardır;

A-) Skuamözhücreli (yassı hücreli)

B-) Adenokanser (salgı bezi hücrelerinden kaynaklanır)

C-) Büyük hücreli kanser

Evre I, II, III, IV

Küçük Hücreli Akciğer kanseri (KHAK)

Küçük hücreli olmayan akciğer kanserine göre daha az yaygındır (%20). Bu tipteki kanserler daha hızlı gelişir ve vücudun diğer organlarına yayılması da daha fazladır. Bu tip akciğer kanseri, sigara içimi ile ilişkisi en belirgin akciğer kanseridir. Sigara içen kadınların erkeklere göre bu tipe yakalanma olasılığı daha fazladır.

A-) Sınırlı Evre

B-) Yaygın Evre

Akciğer Kanserinde Ameliyat Hangi Hastalarda Uygulanır? ve hangi hastalara hangi yöntem önerilir?

Erken evrede (Evre 1, 2 ve 3A) tanı konulmuş akciğer anseri için İLK tedavi seçeneği CERRAHİ yöntemdir. Kanserinin tamamının ve ilgili lenf bezlerinin tamamının çıkarılması ancak cerrahi ile olabilmektedir.

Günümüzde %80’den fazla ameliyat kapalı (endoskopik) yapılmaktadır.

Ameliyatın Başarı Şansı Nedir?

Erken evrede cerrahi ile kanserin tam kontrolünün sağlanması mümkün olabilmektedir.

Kapalı Akciğer Ameliyat Yöntemi Nasıl Uygulanır?

Genel anestezi altında ameliyat uygulanır.

Çoğunlukla tek delikten (Uniportal VATS; 3-5 cm) veya çok delikten (Multiport VATS; 2 veya 4) uygulanır.

Kanserli akciğer dokusunun (segment, akciğer lobu veya tamamı) önce damarları stapler (zımba) ile kesilir. Sonra, ilgili akciğer kısmının havayolu (bronş) bulunur ve stapler kullanılarak kesilir.

En sonunda akciğerin lenf bezeleri çevre yağ dokusu ile birlikte patolojik inceleme için çıkarılır ( lenf nodu diseksiyonu ).

Hava kaçağı ve kanama kontrolü sonrası ameliyat delikleri dikişle kapatılarak işlem sonlandırılır.

Ameliyat Kaç Saat Sürer?

Genellikle genel anestezi başladıktan sonra 3-5 saat sürer.

Ameliyat Sonrası Yoğun Bakım Gerekir mi?

Eğer bir akciğer lobu veya akciğerin tamamı çıkarıldıysa 1-2 gün yoğun bakım takibi gerekli olabilir.

Akciğer Kanseri Ameliyatının Riskleri Nelerdir?

Genel anesteziye ait riskler

Kanama

Enfeksiyon

Hava kaçağı

Ameliyat Sonrası Normal Yaşantıya Ne Zaman Dönülür?

Genellikeilk 3-7 gün hastanede geçmektedir.

Hasta, taburculuktan 10 gün sonra kontrole çağrılmaktadır.

Çoğu hasta, 2-3 hafta içerisinde (eğer cerrahi dışında bir tedavi uygulanmayacaksa)

Hasta 1. günden itibaren yürütülmektedir; Erken hareketlenmek iyileşme sürecini hızlandırmaktadır.

Ameliyat Sonrası İlaç Tedavisi (Kemoterapi) veya Işın Tedavisi (Radyoterapi) Gerekir mi?

Her hastaya gerekmez, ANCAK Ameliyat sonrası gelecek patoloji raporuna göre cerrahiden sonra gerektiğinde Kemoterapi ve/veya Radyoterapi uygulanmaktadır.

Ipckateter sistemi nedir?

IPC (Intrapleural permanent catheter = uzun sureli akciğer kateteri = tünelli kateter)

Hangi hastalara uygulanır?

Akciğerde kontrol edilemeyen kanserli sıvı (plevraleffüzyon) veya şil özsıvının (şilotoraks) akciğerden alınması ve boşaltılması işlemi, istenildiği kadar uygulama hasta tarafından nefes darlığı hissettiği anda uygulanabilir.

Hastalar bu rahatsız edici nefes darlığı durumunda kendi sıvılarını ev ortamında veya nerede iseler IPC sistemi ile vakumlu şişelerle yapabilmektedirler.

Uygulanışı hakkında bilgi verirmisiniz?

Ameliyathande ve bazen yatak başında uygulanabilir

Lokal anestezi ve hafif sedasyon verilebilir.

Uygun sterilizasyon sağlandıktan sonra kateter tekniğine uygun yapılmaktadır

Kullanım süresi nedir?

IPC kateter tıkanmadığı veya iltihaplanmadığı sürece 1 yıldan uzun süre kullanılabilir,

Genellikle 6-9 ay sorunsuz kullanıbilmektedir

Diğer avantajları nelerdir?

• Uygulama kolaylığı,
• Hastane yatışları ve masrafları en aza inebilmektedir,
• Hastanın moral durumu en yüksekte kalabilmektedir,
• Ağrı çok kısa sürede kaybolmaktadır,
• Hasta kendi sıvısını istediği zaman boşaltabilmektedir.