Bulaşıcı Hastalıklara Karşı Önlemde Aşının Yaşı Yok

Özellikle nüfusun giderek yaşlanmasıyla kronik hastalıkların ön plana çıkmasıyla yetişkinlik dönemi aşılarını da daha önemli hale getirdiğini belirten Acıbadem Ankara Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Hakan Kutlu, aşının genel yararları ve yetişkinlik dönemine ait aşılar hakkında bilgi verdi.

Aşının yüzyılın en ucuz, en etkin, en güvenli ve en akılcı tıbbi yeniliklerinden biri olduğunu vurgulayan Dr. Hakan Kutlu hayatın ilk günlerinde tanışılan aşının, genellikle çocukluk döneminde yapılıyor gibi algılansa da, yetişkinlik döneminde de önemli korunma yollarından biri olduğunu söyledi.

Aşı Nedir ve Amacı Nedir?

Kutlu, insan ve hayvanlarda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs, bakteri gibi mikropların hastalık yapma özelliklerinden arındırılarak ya da bazı mikropların salgıladığı zehirlerin etkisinin ortadan kaldırılarak sağlam kişilere verilmesi için geliştirilen biyolojik maddelere "aşı" denildiğini hatırlattı. Kutlu, aşılamanın, kişilerin bulaşıcı hastalıklardan korunması, bulaşıcı hastalıkların toplum veya grup içerisinde yayılmasının önlenmesi ve çiçek gibi epidemi yapan hastalıkların dünya üzerinden yok edilmesinin sağlanması gibi üç ana amacı olduğunu söyledi.
 
Hangi Aşılar Kimlere Uygulanıyor?
 
Aşının, kişileri hastalıklardan ve hastalıkların kötü sonuçlarından koruyabilmesi için, sağlam ve risk altındaki kişilere uygulandığını belirten Kutlu, “Vücut, kendisine yabancı mikropların yapısını tanımladıktan sonra bu yapıları etkisiz hale getirebilecek savunma cisimcikleri (antikorlar) yapar. Oluşan antikorlar vücutta uzun süre kalırlar ve bu süre içinde aynı mikrop vücuda tekrar girerse, bu mikrobun hastalık oluşturmasına fırsat vermeden ortadan kaldırılmasını sağlıyor. Böylelikle, örneğin, kızamık geçiren bir çocuk bu nedenle yaşamı boyunca bir daha kızamığa yakalanmıyor. Ancak bir kez geçirildiğinde bile ağır seyreden ve ölüm, sakatlık, zeka geriliği gibi ciddi sonuçlara neden olabilen hastalıkların varlığı söz konusu olduğunda kişileri bu hastalıklardan korumanın ne kadar önemli olduğu da böylelikle kendiliğinden ortaya çıkıyor” açıklamasını yaptı.
 
Aşı Ne Zaman Yapılmalı?
 
Herhangi bir aşının koruyucu etki gösterebilmesi için mutlaka uygun yaşlarda ve uygun aralıklarla yapılması gerektiğinin altını çizen Dr. Hakan Kutlu, şunları kaydetti:

“Çocukluk döneminde aşılanma, özellikle bulaşıcı hastalıklara karşı koruma önlemlidir. Suçiçeği, hepatit A, hepatit B, menenjit, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, boğmaca, pnömokokal zatürre, çocuk felci, difteri, tetanos, kuduz, meningokok, grip hastalıkları, bazı viral bağırsak enfeksiyonları, aşılarla önlenebiliyor. Zira aşıların çocuklara hastalıklara yakalanma riskinin en yüksek olduğu dönemlerden önce yapılması gerekiyor. Bebekler için rutin aşılama programı ile ilgili gerekli yönlendirmeler, ilk muayeneden itibaren hekimi tarafından yapılıyor. Bebeğin aşılanması doğduğu gün itibariyle başlayıp takiben Sağlık Bakanlığı’nın aşı takvimine göre uygun sırayla yapılarak, aşı takvimleri ve çizelgeleri ailelere teslim ediliyor. Çocukluk çağı aşılama takvimine okul aşıları ile devam ediliyor.”

“Yetişkinler de Aşı Yaptırmalı”

Türkiye’de yaşlı nüfusun giderek artmasıyla, kronik hastalıklarda da (kalp, akciğer, böbrek hastalıkları, diyaliz ihtiyacı, kanser tedavileri vb.) buna bağlı bir artış gözlendiğine değinen Kutlu, “Bu durum erişkin bağışıklamasının ön plana çıkmasını sağlıyor. Erişkinlerin genel sağlık durumlar, hastalıkları, seyahatleri ya da farklı etkenlere bağlı olarak yaptırması gereken aşılar ve kendileri için uygun aşılama şeması konusunda mutlaka bir hekime danışmaları gerekiyor. Ülkemizde erişkinlere yönelik aşı uygulamaları ise, Hepatit-A Aşılaması, Hepatit-B Aşılaması, Kızamıkçık Aşılaması, Tetanos Aşılaması (Doğurganlık çağındaki kadınlara), Pnömokok ve Grip Aşısı Uygulaması, Meningokok (Menenjit) Aşılaması, Erişkin Tetanos Aşılaması (Travma, kaza vb. durumlarda), HPV (Human Papilloma Virüs) Aşılaması’ndan (Kadınlarda serviks kanserini önlemeye yönelik) oluşuyor. Bütün sağlık çalışanına uygulanan aşılama ise, Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak (KKK), kan ve kan ürünleriyle temas varsa HBV, yıllık influenza (grip) aşısı, erişkinlere rutin olarak önerilen diğer aşılar) şeklinde sıralanıyor. Askerlik dönemi aşılaması, meningokok, tetanos ve bazı durumlarda kızamık aşısıdır. Seyahat sağlığı aşılaması da dünyanın bazı ülkelerinde tetanos, difteri, kızamık gibi hastalıklar endemik olarak görülüyor, bu nedenle seyahat öncesinde yolcuların ülke takvimine uygun olarak aşılarını yaptırmaları çok önem taşıyor. Çocuklukta yapılan aşıların pek çoğunun etkili koruyuculuk düzeyini muhafaza etmek için hayat boyunca ek aşı dozlarına ihtiyaç duyuluyor. Yolculuk öncesi değerlendirmede rutin aşılama programına göre eksik aşıların varsa tamamlanması ya da hiç aşılanmamış kişilerin de ilk aşılama serisinin bitirilmesi gerekiyor. Tetanos-Difteri (TD), Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak (KKK) ve Polio rutin aşılama programında bulunan aşıların bazılarını oluşturuyor” açıklamalarında bulundu.