Avrupa Komisyonu: Türkiye Dünyada Büyüyebilen Az Sayıdaki Ülkelerden

Avrupa Komisyonu Ekonomik ve Finansal İlişkiler Genel Direktörlüğü'nün hazırladığı Arnavutluk, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Türkiye, Bosna Hersek ve Kosova'nın 2021 Ekonomik Reform Programları başlıklı raporda "Türkiye dünyada 2020 yılında, uzun süre kalabilecek kırılganlık ve eşitsizlikleri alevlendirme pahasına pozitif ekonomik büyüme deneyimi yaşayan az sayıda ülkelerden biri" denildi.

-AK-ECFİN raporunda Türkiye'nin bu yıl yüzde 3.9 büyüme sağlayacağı belirtildi.

Avrupa Komisyonu Ekonomik ve Finansal İlişkiler Genel Direktörlüğü'nün hazırladığı "Arnavutluk, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Türkiye, Bosna Hersek ve Kosovo'nun 2021 Ekonomik Reform Programları" başlıklı raporda "Türkiye dünyada 2020 yılında, uzun süre kalabilecek kırılganlık ve eşitsizlikleri alevlendirme pahasına pozitif ekonomik büyüme deneyimi yaşayan az sayıda ülkelerden biri" denildi. AK-ECFİN Türkiye'de son yıllardaki jeopolitik belirsizlik konusundaki endişeler ele alınırsa, Türkiye'nin rekabet avantajlarının potansiyel olarak çok daha büyük DYY girişlerini çekmesine imkan sağlayabileceğini bildirdi.

AK-ECFİN raporunun Türkiye'ye ayrılan bölümde ülke ekonomisinin, jeopolitiğin de etkisiyle sahip olduğu kırılganlıklara dikkat çekildi. Mart ayında Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal'ın görevden alınmasının ekonomi üzerinde olumsuz etkilerde bulunduğu birkaç yerde sayıldı. Ancak Türkiye değerlendirmesinin genel tonu, ülkenin sahip olduğu potansiyel kırılganlıklar yanında güçlü yanlarının da bulunması oldu. Türkiye'de hükümet tarafından hazırlanan 2021-2023 dönemini kapsayan Ekonomik Reform Programı değerlendirildi.

-AVRUPA BİRLİĞİ: TÜRKİYE PANDEMİDE DÜNYADA BÜYÜME SAĞLAYAN AZ SAYIDAKİ ÜLKELERDEN

Türkiye bölümünün girişinde "Pandemi 2020 yılında Batı Balkanlar ve Türkiye'deki ekonomik büyüme üzerinde önemli negatif etkide bulundu. Sonuçta görece güçlü bir kriz öncesi ivme sağlanmasından sonra tüm Batı Balkan ekonomileri 2020 yılında bir daralmaya maruz kalırken sadece Türkiye'nin, 2019 yılındaki durgun büyüme sonrası 2020 yılında bir miktar genişleme kaydedeceği tahmin ediliyor" denildi. Raporda şu tespitler yer aldı:

"-Türkiye dünyada 2020 yılında, uzun süre kalabilecek kırılganlık ve eşitsizlikleri alevlendirme pahasına pozitif ekonomik büyüme deneyimi yaşayan az sayıda ülkelerden biri: Büyüme performansı iç talebi artıracak önemli bir politika (ekonomi) teşviği, pandemi öncesine dayanan güçlü bir büyüme ivmesi ve düşük baz etkisince yönlendirildi. Kriz karşıtı önlemleri, parasal koşullarda hızlı bir gevşemenin desteklediği, devlet bankaları öncülüğündeki geniş bir kredilendirmenin yaptığı uyarı etkisi domine etti. Sonuç olarak lira değer kaybetti, dış dengesizlikler ve dolarizasyon arttı, dış döviz rezervleri hızla düştü ve ülke risk primi dikkati çekecek şekilde yukarı gitti. Artan enflasyon ve tüketicilerin sübvansiyonlu oranlarla borçlanmaları, eşitsizlikleri artırdı. Kötüleşen kırılganlıklara karşı para politikası son Kasım ayından bu yana sıkı duruşa geçti, liraya bazı destekler verildi ancak enflasyonun kararlı bir şekilde azaltılması çok daha uzun bir periyoda yayılan sağlam politikalar gerektiriyor. Pandemiye bağlı yüksek belirsizlikten etkilense de Ekonomik Reform Programı'nın (ERP) ekonomik görünümü, 2021'de güçlü bir geri dönüş umuduyla birlikte olumlu.

-Bununla birlikte dış kırılganlıkların düzeltilmesi programda zikredilenden daha uzun bir süre alabilir ve bu süreye yayılan istikrar odaklı politikalar gerektirebilir. Yüksek dolarizasyonun azaltılması özellikle bir zorluk oluşturuyor. Şiddetli şekilde azalan tamponlar ve Mart'ta merkez bankası başkanının görevden alınmasını izleyen yenilenmiş politik (ekonomik politikası) belirsizlik açısından Türkiye zaten zorlu bir jeopolitik ortamdaki yatırımcı güveni ve küresel finansal piyasalardaki değişikliklere de oldukça açık bir durumda bulunuyor. Banka likiditesi ve sermayeleştirmeleri güçlü görünse de risk primi yüksek kalmaya devam ediyor ve sektör, miras kalan birtakım sorunlar ve kriz bağlantılı önlemler kaldırıldığında ortaya çıkacak olan kötüleşmiş varlık kalitesiyle başetmek durumunda kalacak."

AK-ECFİN, Türkiyenin sunduğu Ekonomik Reform Programının önyüklemeli mali konsolidasyon hedeflediğini ancak emek piyasasındaki gerilimi hafifletme fırsatını gözönüne almadığını bildirdi.

-RAPORDAKİ TAHMİNLER

Avrupa Komisyonu Türkiye'nin 2021 yılında yüzde 3.9, 2022'de yüzde 4,5 büyüme sağlayacağını tahmin etti. Kurum enflasyon tahminini 2021 için yüzde 11.7, 2022 için ise yüzde 9.2 olarak ilan etti.

-"TÜRKİYE'DE EĞİTİM SİSTEMİ GELİŞTİ"

AK-ECFİN, "Türkiye'de eğitim sistemi gelişti, ancak önemli bir zorluk olmaya devam ediyor.
Pandemi sırasında Türkiye övgüye değer bir uzaktan eğitim sistemine girişti. devlet televizyonu TRT-EBA okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise için okul dersleri yayınlıyor. Öğrenciler için ayrı kanallarda ayrıca internet ve tabletlerde eğitim platformu bulunuyor. Tablet ve bilgisayarlar ihtiyaç sahibi ailelere dağıtıldı.Ayrıca internette bir eğitim platformu var. Bu övgüye değer
çaba. Genel olarak, eğitimin kalitesi en son PISA'nın (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) kanıtladığı gibi iyileşmiştir" dedi.

AK-ECFİN'in Türkiye değerlendirmesi şöyle devam etti:

"-Ekonomik ve Mali diyaloğun sonuçlarında belirtilen politika kılavuzu Mayıs 2020 itibarıyla kısmen uygulandı. Hanelere ve şirketlere yapılan bütçe transferleri artırıldı ve önlemler krizin işgücü piyasası üzerindeki etkisini yumuşatmak için alındı. Transferler oldukça sınırlıydı ve kayıt dışı çalışanları özellikle açıkta bırakıyordu. Devlet yardımları yapıldı. Kasım ayından bu yana para politikasında sıkılaşma ve sadeleşme
önemli bir politika eksikliğini ele aldı, liranın istikrar kazanmasına yardımcı oldu ve ülke risk primini düşürdü.

-Türk makamları, ekonominin karşı karşıya olduğu sayısız yapısal zorluk ve kırılganlığın farkında. Reform planları var bunların birçoğu geniş bir sektör yelpazesinde ele almak üzere hazırlanmıştır.

-Türkiye eğitim alanında sorunlarını çözmeye başladı, ancak önlemlerin etkisi ancak sonraki yıllarda görülecek.

-Türkiye'nin ERP'si, ekonomik büyümenin daha da artmasını ve 2023'te negatif çıktı açığının kapanmasını umuyor.
Makroekonomik ve mali görünüm, COVID-19 nedeniyle yüksek belirsizlikten etkilenmeye devam ediyor
Bununla birlikte, ekonomik büyümenin 2021'de yüzde 5,8'e yükseldikten sonra, orta vadede yüzde 5'e yükselmesi bekleniyor. Nihai yurtiçi talebin, tüm Türkiye 2021-2023 arasında genelinde kalıcı olarak güçlü kalacağı tahmin ediliyor. 2021'deki güçlü toparlanmanın ardından net ihracatın büyümeye katkının sonraları nötr olacağı görülüyor. Burada beklenenden büyük ertelenme etkisi kısa vadeli büyümeyi programdaki beklentilerin ötesinde de yükseltebilir.

-Ticarete konu olan sektörü daha da genişletme ve daha istikrarlı ve uzun vadeye çekme potansiyelinde
dış finansman hala büyük ölçüde kullanılmadı. Mal ihracatı pandemi kapanmasının zirvesinde gerilese de
hızlı bir şekilde toparlandı ve esas olarak AB dışı pazarlara genişledi. Kasım ayından bu yana değerlenen liraya rağmen efektif döviz kuru, yerel ihracatçılara hala rekabet avantajı sağlıyor.
Bu, nispeten düşük yurtiçi işgücü maliyetleri ve küresel ekonominin beklenen toparlanması ile birleştiğinde,
ekonomi, program ufku boyunca güçlü ihracat büyümesini destekleyebilir. Daha fazla ortodoks para politikasına dönüş 2020 döneminin sonunda bazı portföy yatırımlarını geri getirmede etkili oldu...

-Doğrudan yabancı yatırımı çekmek (DYY), yetkililer tarafından ekonomide teknolojik dönüşümün teşvik edilmesinde önemli olarak kabul edilmektedir."

AK-ECFİN Türkiye'de son yıllardaki jeopolitik belirsizlik konusundaki endişeler ele alınırsa, Türkiye'nin rekabet avantajlarının potansiyel olarak çok daha büyük DYY girişlerini çekmesine imkan sağlayabileceğini bildirdi.

Bütçe performansının 2020 yılında beklentilerin önemli ölçüde üzerinde gerçekleştiğini kaydeden kuruluş, "Genel olarak, gelir, özellikle dolaylı vergilerden, güçlü bir şekilde tutuldu. Canlı iç talep ve hedeflenen vergi artışları, motorlu taşıtlar gibi bazı mallar gelir artışını destekledi. Vergi tahsilatı da iyileştirildi,
dijital işlemlerin artan kullanımı kayıt dışı ekonomiyi kısıtladı. Hedeflenen vergi indirimleri ve
krizin ekonomik etkileriyle mücadele etmek için getirilen ertelemeler sınırlıydı ve gelir üzerinde sadece marjinal bir etkisi vardı" dedi.

Raporda Türkiye hakkında şu değerlendirmeler yer aldı:

"-Kamu finansmanının kalitesini iyileştirmeye yönelik reformlar ilerleme sağladı.

-Türkiye stratejik bir coğrafi konuma, güçlü ve girişimci bir iş sektörüne, büyük iç pazar ve genç nüfusa, ayrıca Gümrük Birliği dolayısıyla AB pazarına imtiyazlı erişime sahip. İşgücü piyasasına yeni giren birçok kişiye istihdam sağlamak, için Türkiye 2000'li yılların başında kredi büyümesine ve dış finansmana bağımlı hale geldi. Sonuç olarak, yapısal dengesizlikler kötüleşerek ekonominin kırılganlığını artırdı. Türkiye, 2020 baharında COVID 19 krizine girerken, daha da fazla iç kredi genişletme ve para politikasında gevşeme konusunda ikiye katlandı. Bu politika kısa vadeli bir rahatlama sağlamada etkili olurken, aynı zamanda
dengesizlik ve eşitsizlikleri artırdı.

-Sermaye piyasası ve bankacılık mevzuatındaki son değişiklikler, sermaye piyasalarının geliştirilmesi ve derinleştirilmesinde ileriye dönük adımlar için memnuniyetle karşılanmaktadır.

-Türkiye emek piyasası ve sosyal istatistikler açısından oldukça iyi gelişmiş bir sisteme sahip. İstatistik Enstitüsü (TürkStat) Türkiye'nin istatistik sistemininin temel üreticisi ve koordinatörüdür."

AK-ECFİN Türk ekonomisinde önemli zorlukları, "Özellikle kadınlar ve gençler olmak üzere istihdamın artırılması ve kayıt altına alınması", "Eğitim sisteminin performansının artırılması", "İş alemini etkileyen kurumsal ve düzenleyici çevredeki öngörülebilirlik ve şeffaflığın iyileştirilmesi" olarak saydı.