Güneşten Korunma Yolları

Soğuk ve uzun süren kış aylarının ardından pek çok kişi bayram tatilinde denizin ve günesin tadını çıkarmak için yazlık bölgelere akın etti. Zararlı güneş ışınlarından korunmak için yapılması gerekenleri Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi Estetik, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Yavuz Basterzi anlattı.

Önlem Alınması Gereken Işınlar Neler?

UVA ışınları: Yeryüzüne ulasan güneş ışınlarının yüzde 95’ini oluşturur ve en uzun dalga boyuna sahiptir. Dolayısıyla, en az yoğunluktaki ışınlardır.. UVB’ye göre derinin daha derin bölgelerine nüfuz edebilirler. Güneş yanığı oluşturmadan bronzlaşmaya, deride yaşlanmaya, ince kırışıklıklara ve deri kanserlerine neden olurlar.

UVB ışınları: Yeryüzüne ulaşan güneş ışınlarının yüzde 5’ini oluşturan UVB, UVA’ya göre daha yoğundur. Yansıtıcı yüzeylerden yansıyabilir ancak camdan geçemez. UVB deride kızarıklığa ve güneş yanıklarına neden olan güneş ışınlarıdır. UVA gibi bu ışınlar da deri kanserlerine neden olabilir.

Koruyucu Kremlerin Faktörleri Ne Anlama Geliyor?

 SPF (Sun Protection Factor): SPF ifadesi, ürünün deride kızarıklık oluşmadan güneşte kalabilme süresini ne kadar uzattığını ifade eder. Örneğin SPF 15 bir ürünü kullanıldığında herhangi bir ürün kullanmadan güneşte kalabileceğiniz sürenin 15 katı bir süre, kızarıklık oluşmadan güneşte kalınabilir anlamına geliyor. Açık tenlilerde daha yüksek koruma faktörlü ürünler tercih edilirken, esmerlerde düşük faktörlüler yeterli olmaktadır.

PA (The Protection Grade of UVA): PA değeri, ürünün UVA ışınlarına karşı koruma gücünü ifade eder. PA+ olan bir ürün düşük şiddette UVA maruziyetine karşı 2-4 saat arasında koruma, PA++ olan bir ürün orta şiddette UVA maruziyetine karşı 4-8 saat arasında koruma, PA+++ olan bir ürün çok güçlü UVA maruziyetine karşı 8 saatten daha uzun süre koruma sağlar.
Kullanılmasını önerdikleri geniş spektrumlu güneş kremleri hem UVA hem de UVB’ye karşı koruyucu özellikte olduklarını belirten Başterzi "Dolayısıyla güneşten koruyucu ürünler seçilirken üzerlerinde SPF ve PA derecelendirmesi olan ürünler tercih edilmelidir." tavsiyesinde bulundu.

Ne Zaman ve Ne Kadar Kullanılmalı?

Dr. Başterzi’nin yaptığı açıklamaya göre açık alan aktivitelerinde ve deniz kenarındayken geniş spektrumlu (hem UVA hem de UVB’ye karşı koruyucu) en az SPF 30 olan ve suya dayanıklı ürünler kullanılmalıdır. Güneş kremleri doğru kullanıldıklarında koruyucudurlar. Bu nedenle ürünler, güneşe çıkmadan en az 30 dakika önce kullanılmalı ve her 2 saatte bir tekrarlanmalıdır. Teorik olarak cildin her santimetre karesi için 2 gram güneş koruyucu yeterlidir. Pratikte ise bu miktar yaklaşık yüz ve boyun için 2, gövde için 4, kollar için 1 ve bacaklar için 2 yemek kaşığına karşılık gelmektedir. Eğer suyla temas olmuş ise, sudan çıkınca tekrar uygulanmaları önerilir. Hiçbir ürün yüzde 100 koruma sağlayamaz. Bu nedenle geniş kenarlıklı şapkalar, koruyucu giysiler ve UV’ye karşı koruyucu güneş gözlükleri kullanılmalıdır. Bebeklerin ilk 6 ay güneşe çıkartılmaması ve güneşli ortamlarda koruyucu elbiselerle korunmaları gereklidir.

Doğru Bilinen Yanlışlar Nelerdir?

Gölgede olmak günesin zararli etkilerinden korur: Yansıtıcı yüzeylerden yansıyabilen UVB gölgede olunsa bile zararlı etkisini göstermeye devam eder.

SPF ne kadar yüksekse o kadar koruyucudur: PF ürünün koruyuculuk gücünü ifade etmez. SPF değeri ürünün, deride kızarıklık oluşmadan güneşte kalınabilecek süreyi ne kadar uzattığı belirtir. Koyu tenlilerde SPF 15-30 ürünler yeterli olurken, açık tenlilerde SPF 50 ürünler kullanılmalıdır.

Şemsiye altı güvenlidir: Güneş şemsiyelerinin tamamen koruyucu olduğunun düşünülmesi yanlış bilinen diğer bir durumdur.  Yansıtıcı yüzeylerden yansıyabilen UVB, gölgede olunsa bile zararlı etkisini göstermeye devam eder.

Bronzlaşmak cilde zarar vermez: Bronz bir cilt UVA’ya maruz kalmış bir cilttir. UVA ciltte yaşlanmaya, kırışıklıklara neden olur ve daha önemlisi deri kanserlerinin en önemli nedenidir.

Kapalı yerlerde veya kış aylarında koruyucuya gerek yoktur: UVA buluttan ve camdan geçebilme özelliği nedeniyle kış aylarında ve ev, ofis gibi kapalı mekânlarda da deriyi etkilemeye devam eder. Bu yüzden açık tenli kişilerin ya da epilasyon, lazer vb. uygulamalar yapılan kişilerin koruma faktörlü ürünleri her gün kullanmaları gereklidir