2016 Hem Dünya Hem Türkiye İçin Zor Bir Yıl Olacak

Dünya ve Türkiye ekonomisi kritik bir eşikte. Küresel tarafta gözler Çin, FED ve petrol fiyatları üzerindeyken; içeride devam eden siyasi belirsizlikler, görece yüksek enflasyon ve cari açık ile zayıf büyüme dinamiklerinden oluşan bir tablo ortada. Deloitte Türkiye CEO’su Hüseyin Gürer, gerek dünya gerekse Türkiye ekonomisin kritik bir eşikte olduğunu vurgulayarak, “2016 yılının, ‘reform-odaklı yeni bir yatırım hikayesi’ oluşturulamadığı ve algının kalıcı olarak değiştirilemediği durumda, Türkiye ekonomisi için bir başka zor yıl olacağını söylemek sanırız yanlış olmaz” dedi.

Deloitte Türkiye Ekonomi Danışmanı Dr. Murat Üçer tarafından hazırlanan “Ekonomik Görünüm - Soru ve Cevaplarla Dünya ve Türkiye Ekonomisi ” raporu yayımlandı. Rapora göre, 2015’in özellikle ikinci yarısında baş gösteren risklerin etkisi sürüyor. Yatırımcıları tedirgin eden en büyük riskler arasında Fed’in faiz artırım sürecine girmiş olması, Çin’de devam eden “dengelenme” süreci ve sert bir şekilde düşen petrol fiyatları yer alıyor. Dünya ekonomisi böylesine bir geçiş süreci yaşarken, Türkiye’nin, iç dinamikler de düşünüldüğünde 2016’da doğru politikalar ve reformlar ile kendi hikâyesini oluşturması elzem hale gelmiş durumda.

Deloitte Türkiye CEO’su Hüseyin Gürer, rapora ilişkin yaptığı açıklamada, gerek dünya gerekse Türkiye ekonomisin kritik bir eşikte olduğunu vurgulayarak, “Türkiye tarafında piyasaların yıla görece olumlu bir başlangıç yaptığını gözlemledik. Petrol ihracatçısı olmamamız, büyümede görece dirençli görünüm ve reformlarla ilgili umutların devam etmesi, bunun ardındaki en temel sebepler olarak gözüküyor. Öte yandan büyüme dinamikleri zayıf, bilinen kırılganlıklarımız ise devam ediyor. Enflasyonun, yılı yüzde 9’a yakın bir oranda bitirmesi, cari açıktaki daralmanın ise tamamen enerji ağırlıklı olması dikkat çekici. Bu açıdan 2016 yılının, 'reform-odaklı yeni bir yatırım hikayesi' oluşturulamadığı ve algının kalıcı olarak değiştirilemediği durumda, Türkiye ekonomisi için bir başka zor yıl olacağını söylemek sanırız yanlış olmaz” dedi.

-2015’TE BÜYÜME DİRENÇLİ İDİ ANCAK 2016’DA DAHA ZAYIF BİR BÜYÜME GÖREBİLİRİZ-

Tüm olumsuz iç ve dış dinamiklere rağmen, 2015 yılında kaydedilen büyümenin yüzde 3,5’in üzerinde olduğu öngörülüyor. Öte yandan Türkiye dirençli büyüme seyrini sürdürüyor ancak bu seyrin sürdürülebilirliği pek mümkün görünmüyor. Her ne kadar revize edilen Orta Vadeli Program (OVP)’a göre 2016 yılında yüzde 4,5 gibi bir büyüme beklense de, Deloitte raporuna göre bu oran daha düşük olabilir. Bunun ardında ise başlıca küresel çalkantının devam etmesi ve dış finansman tarafındaki görece zayıflık yatıyor.

-ENFLASYON 2016’DA DA HEDEFİN BELİRGİN ÜZERİNDE SEYREDECEK-

Raporda 2015 yılını Merkez Bankası’nın tahmin aralığının üzerinde yüzde 8,8 ile kapatan enflasyonun 2016’da OVP’de öngörülen yüzde 7,5 seviyelerinde gerçekleşeceği tahmin ediliyor, ancak risklerin yukarı yönlü olduğu vurgulanıyor. Asgari ücrette yapılan yüzde 30’luk zam sonrası, bu artışın ne kadarının tüketime dönerek büyüme ve cari açığın yanı sıra enflasyonu da etkileyeceğinin ise takip edilmesi gerektiği söylenilen raporda, artışın önemli bir kısmının tasarruf ve borç ödemesine gidebileceği de belirtiliyor.

-CARİ AÇIK DARALDI ANCAK ÇEKİRDEK DENGEDE BELİRGİN BİR BOZULMA GÖRDÜK-

2015’te cari açık daraldı ama bunda enerji faturası ile altın ticareti etkili oldu. Diğer bir değişle çekirdek denge dediğimiz enerji ve altın hariç açık belirgin bir bozulma kaydetti. Rapora göre, 2016’da cari açıkta 2015’e kıyasla belirgin bir daralma beklenmiyor. Finansman tarafında ise 2015 yılı küresel krizden bu yana en zayıf yıl oldu. 2016’da cari açığın finansmanı tarafının uzun bir aradan sonra bir sıkışma yaratabileceği ve büyümeyi zorlayabileceği değerlendiriliyor.

-TÜRKİYE’NİN MAKROEKONOMİK HİKÂYEYE İHTİYACI VAR-

2016 Eylem Planı ve OVP ile hükümet reformlar başlığında önemli bir irade ortaya koydu. Bunları 3 başlıkta toplamak mümkün: Sektörel dönüşümler (mikro reformlar), yapısal dönüşümler (makro) ve AB’ye uyum sürecinde atılacak adımlar. Ancak açıklanan bu eylem planı, henüz yatırımcılar ve piyasa nezdinde Türkiye için yeni bir hikâye oluşturduğu algısını yaratamadı. Bu nedenle önümüzdeki dönemde uygulama sürecinin yakından takip edilmesi gerekiyor.

Öte yandan, Türkiye yıla diğer gelişmekte olan ülkelerden görece olumlu ayrışarak başladı. Örneğin TL diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinin birçoğuna (Brezilya, Çin, Macaristan, Hindistan, Endonezya vb.) oranla, daha iyi bir performans gösterdi. Türkiye, her ne kadar petrol fiyatlarının düşüşünden olumlu etkilense de, sadece petrol fiyatı üzerinden bir hikâye oluşturulamayacağı görülüyor. Bu kapsamda da Türkiye’nin -doğru politikalar ve reformlar ile- kendi hikâyesini oluşturması elzem hale geldi.

-ÇİN’DEKİ GEÇİŞ DÖNEMİ KÜRESEL BÜYÜMEYİ BASKILAMAYA DEVAM EDİYOR-

Çin’in dönüşüm sürecini ciddi bir sarsıntı olmadan devam ettirip ettiremeyeceği, 2016’nın en önemli gündem maddelerinden biri… Her ne kadar uluslararası kuruluşlar ve önde gelen ekonomistler şu aşamada Çin kaynaklı bir kriz veya böylesi bir krizin küresel ekonomiyi resesyona sürüklemesini beklemese de, dönüşümün karmaşık ve çetrefilli boyutunun küresel piyasaları önümüzdeki dönemde de dalgalandırmaya devam edeceği oldukça açık.

-FED, 2016’DA 4 DEĞİL; DAHA AZ ARTIRIM YAPACAK-

Uzunca bir aradan sonra Aralık 2015’te hedef faiz oranını yüzde 0,25-yüzde 0,50 bandına çıkaran Amerikan Merkez Bankası (FED), 2016 sonuna kadar 4 faiz artırımıyla hedef faiz oranını yüzde 1,25-1,50 bandına yükselteceğinin sinyallerini vermişti. Deloitte raporuna göre artırımların nasıl ilerleyeceği konusunda bu yıl enflasyon tarafı daha yakından takip edilecek. Beklentiler ise FED’in 4 yerine en fazla 2 ya da 3 artırım yapması yönünde.

-PETROL FİYATLARINDA KISMİ TOPARLANMA-

Petrol fiyatlarında kısmi bir toparlanma ihtimali olmakla birlikte, düşük seviyelerin devam etmesi bekleniyor. Bunda temel etken, küresel arz fazlasını oluşturan etmenlerin etkisini sürdürüyor olması.

-GOÜ’LERDE RİSKLİ ÜLKELERİN İÇERİSİNDE TÜRKİYE DE YER ALIYOR-

Gelişmekte olan ülkelerde (GOÜ) genele yayılan ve dönemsel olduğu kadar yapısal özellikler de taşıyan yavaşlamanın devam etmesi bekleniyor. Hali hazırda genele yayılacak bir GOÜ krizi beklenmese de, bu ülkelerin kritik bir eşiğe geldiği de açık. Rapora göre, artık doğru ekonomi politikaları uygulayan, reform perspektifi veren GOÜ’ler olumlu ayrışacak, diğerleri zorlanmaya hatta yer yer daralmaya devam edecek.

1988’den bu yana en yüksek sermaye çıkışını 2015’te yaşayan GOÜ’ler, önümüzdeki dönemde sermaye akımlarındaki dalgalanmanın baskını hissetmeye devam edecekler. Bu noktada riskli ülkeler arasında Brezilya, Güney Afrika ve Türkiye yer alıyor.