"Cazibe Merkezleri Kurulmasında Ön Talep Memnuniyet Verici"

Başbakan Binali Yıldırım, cazibe merkezlerine verilecek destek kapsamında yatırımcıların programa ilişkin düzeylerini anlamak için 28 Kasım-11 Ocak arasında gerçekleşen ön talebin gayet memnuniyet verici olduğunu belirterek, “23 il için müracaat sayısı bin 200, toplam yatırım tutarı 19 milyar 600 milyon, öngörülen istihdam 112 bin 400. Bunların dökümüne gelirsek, üretim ve imalatla ilgili olan yaklaşık 13 milyar, diğer kısmı da hizmet sektörüyle ilgili talepler. Görüldüğü gibi, gayet yoğun bir ilgi var. Dolayısıyla bugün 24 Ocak itibariyle resmen program başlıyor” dedi.

Başbakan Yıldırım, Çankaya Köşkü’nde düzenlenen Cazibe Merkezleri Programı Başlangıç Lansmanında konuştu. Türkiye’nin içinde bulunduğu bölgenin sıkıntılı dönemden geçtiğini belirten Yıldırım, bazı ekonomilerin hızla büyürken bazılarının kan kaybettiğinin görüldüğünü ifade etti. Birçok ülkenin bütçe açıklarıyla, ekonomik daralmayla, borçların finansmanıyla uğraşırken Türkiye’nin genç ve dinamik iş gücü, büyüme oranları ve kalkınmasını emin adımlarla sürdürdüğünü kaydeden Yıldırım, şöyle konuştu:

“Dünyada ekonomik belirsizliğin devam ettiği bu dönemde, hem mali disiplini koruduk hem de yatırım yapılabilir ortamı sürdürdük. Bütün vatandaşlarımızın huzuru, refahı için ekmeğimizi, aşımızı büyütürken güvenliği ve bölgesel adaleti sağlamak daima önemli hedeflerimiz arasında yer aldı. Bütün politikalarımızı belirlerken ülkemizin kuzeyini güneyinden, doğusunu batısından ayrı tutmadık. 79 milyon vatandaşımız 81 vilayetimizi hep bir olduk, bütün olarak gördük. Toplumun tüm kesimleri için gelir adaletini sağlama yolunda önemli adımlar attık. Bölgeler arası eşitsizliği büyük ölçüde azalttık. Hem demokratik istikrarı hem ekonomik istikrarı sürdürmek için çalışmalarımıza hız kesmeden devam ediyoruz. Son derece gerçekçi uygulamalarla Türkiye’nin imkan ve kaynaklarını en verimli şekilde kullanarak ülkeyi mamur kılmaya,  vatandaşı mutlu etmeye çalışıyoruz. Türkiye’nin doğu ve güneydoğu bölgelerini yatırımcılara daha cazip hale getirmek için yeni bir destek ve teşvik programını başlatıyoruz. Bir yandan Türkiye topyekun ekonomisi büyürken bir yandan da bütün bölgelerimizin potansiyelinden en üst düzeyde yararlanmayı hedefliyoruz.”

-“23 İL İÇİN MÜRACAAT SAYISI BİN 200, TOPLAM YATIRIM TUTARI 19 MİLYAR 600 MİLYON, ÖNGÖRÜLEN İSTİHDAM 112 BİN 400”-

Cazibe Merkezleri programının 65. hükümet işbaşına geldikten sonra temmuz ayı sonlarında gerçekleştirilen Ekonomi Koordinasyon Kurulu kararında belirlendiğini ifade eden Yıldırım, programın amacını şöyle açıkladı:

“Özellikle terörün yoğun bir şekilde milletin canını sıktığı bölgeleri, bir yandan terörden temizlenmiş hale getirirken bir yandan da geciken yatırımlarını başlatmak ve böylece doğudan batıya göçü azaltmak birinci hedef. İkinci hedef, bölgedeki kalkınmayla ilgili açığı ortadan kaldırmak. Aslında belirlediğimiz bu 23 ile yapılacak yatırım bir yandan da Türkiye’nin tamamına yatırım anlamına geliyor. Çünkü buralara yatırım yaparsak, doğudan batıya göç azalacak, bölgesel kalkınma sayesinde doğu-batı arasındaki kalkınmışlık ve refah farkı tamamen giderilecek. Terörün ana istismar konusu olan bir alan da ortadan kaldırılmış olacak. 4 Eylül’de programı Diyarbakır’da ilan ettik. Daha sonra 11 Ekim’de programı paydaşlarla paylaşmaya başladık. Bu toplantılar 13 Ekim, 16 Ekim, 5 Kasım, 11 Kasım tarihlerinde bölgeyle ilgili bakanlarımızın, milletvekillerimizin, bölgedeki STK’ların paylaşımıyla değerlendirildi ve enine boyuna programda neler olması lazım geldiği konuşuldu. 22 Kasım tarihinde Resmi Gazetede bu programı ilan ettik. Türkiye Kalkınma Bankası bu program için görevlendirildi. 11 Ocak 2017 tarihli Resmi Gazetede de tüm programın içeriğine dair Bakanlar Kurulu kararını aldık. Yatırımcıların programa ilişkin düzeylerini anlamak için ön talep toplama süreci de 28 Kasım-11 Ocak arasında gerçekleşti. Ön taleplere baktığımız zaman durum gayet güzel, memnuniyet verici. 23 il için müracaat sayısı bin 200, toplam yatırım tutarı 19 milyar 600 milyon, öngörülen istihdam 112 bin 400. Bunların dökümüne gelirsek, üretim ve imalatla ilgili olan yaklaşık 13 milyar, diğer kısmı da hizmet sektörüyle ilgili talepler. Görüldüğü gibi, gayet yoğun bir ilgi var. Dolayısıyla bugün 24 Ocak itibariyle resmen program başlıyor. Bugünkü toplantının amacı artık uygulamanın başladığını ilan etmektir, hayırlı uğurlu olsun.”

-VERİLECEK DESTEĞE İLİŞKİN DETAYLAR-

Başbakan Yıldırım, kurulacak cazibe merkezleri için verilecek devlet desteğine ilişkin detayları şu şekilde aktardı:

“Esas itibariyle iki şekilde anlatabiliriz. Bir üretime destek, iki hizmet sektöründe faaliyet gösteren özellikle çağrı ve veri merkezi kurulması. Bu iki hizmet sektörüne ayrıcalıklı destek var. Yatırım yapanlara ücretsiz danışmanlık hizmeti verilecek. İyi bir fizibilite, başarılı bir yatırımın olmazsa olmazdır. Fizibilite hazırlanması, gerekli ön projelerin yapılması için istenen danışmanlık hizmetini biz karşılıyoruz. Ayrıca yatırım için yer vereceğiz. Bu organize sanayi bölgesi içinde olabilir, OSB yoksa dışında da olabilir. Tercihimiz, varsa OSB içinde olmasıdır. Fabrika bina yapımına destek verilecek. Yatırım için 0 faizli yatırım kredisi verilecek. Faiz oranı indirilmiş işletme kredisi verilecek. Diyelim ki, faiz oranı 10’sa, yarısını devlet karşılayacak. KOBİ’lere uygulanan sistem gibi. Üretim tesislerini büyütmek, yenilemek, işini geliştirmek isteyene de ayrıca destek verilecek. Çağrı ve veri merkezi kurmak isteyenlere yatırım desteği verilecek.

Diyelim ki herhangi bir ilimizde üretim yapacaksınız, fabrika kuracaksınız. Fabrika kurarken sağlanan yatırımdan faydalanmak için yatırım tutarı asgari 2 milyon lira olacak ve en az 30 kişiye iş sağlayacağınızı garanti edeceksiniz. Bunlar asgari sınırlar. Eğer hizmet sektöründe çağrı merkezi açacaksanız, en az 200 kişiye iş sağlayacağınızı taahhüt edeceksiniz, bu 200 kişiyle hizmet sözleşmesi yaptığınızı ibraz edeceksiniz. Veri merkezi kurmak isteyen de 5 bin metrekarelik beyaz alan taahhüt edecek, bu destekten yararlanacak. Desteklerde özkaynak yüzde 30, kredi yüzde 70. Cebinden 30 lirayı sen koyacaksın, devlet 70 lira verecek. Hepsini vermiyoruz, herkes elini taşın altına koyacak. Herkes kendi cebinden para koyacak.

OSB parselleri, büyükşehirlerde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları, diğer şehirlerde İl Özel İdarelerine devredilecek ve bu fabrika binaları, fizibiliteye uygun olarak tahsis edilecek, yapımı yatırımcı tarafından gerçekleştirilecek. Bina inşaatlarının 20 bin metrekare olması veya 10 milyon lira bedel olması öngörülüyor. İlk 20 bin metrekare kapalı alan bedelini tamamen devlet karşılıyor. Onun üzerindekilerde faizsiz kredi var. Bedel ne, 10 milyona kadar olan kısmını devlet karşılıyor. Fabrika binası yatırımı, 15 yıl boyunca burada yatırım imalat yaptıktan sonra, isterseniz size sembolik bir bedelle size devredilecek. OSB’lerde yatırıma uygun arsa yoksa, hazinenin yerlerinden uygun arsa üretilip verilecek.

Büyük yatırımlar da OSB dışında özel desteklenecek. 100 milyon ve üzerindeki yatırımlara özel destek var. Diyelim, çok büyük entegre tesis kuracaksınız, bunun desteği ayrı. Tekil, bölgesel yatırım ve birçok insana iş ve aş temin eden yatırımlar ayrıca destekleniyor. Burada da yatırım şartı da 100 milyon lira ve üzeri.

Binayı yaptınız, içeri makine alacaksınız. Onların da sermayesini karşılıyoruz. Bir ayrıcalık yapıyoruz. Eğer yerli kaynaktan temin ederseniz kredi şartları başka, ithal şekilde temin ederseniz başka. Nedir, dışardan alırsanız kredi 2 yıl ödemesiz toplam 6 yıl 0 faizli olacak. Eğer yerli makine alırsanız burada ödemesiz dönemi 3 yıla, toplam süreyi 10 yıla çıkarıyoruz. Böylece yerli sanayiyi de teşvik etmiş oluyoruz. Bu tür destekler mevcut işini büyütmek isteyene de verilecek. Diyelim ki yenileme yapıyorsunuz, bunlar için de benzer şekilde desteklerden yararlanacaklar. Burada önemli husus, yatırımın yüzde 30’unun özkaynaktan karşılanma şartı burada da devam ediyor, faiz 0.

Üçüncü program işletme kredisi. Tezgahların dönmesi için para lazım. Burada da düşük faizli işletme kredisi vereceğiz. Kredi dört yıl vadeli olacak, ilk yılı ödemesiz. Düşük faizli olacak. Düşük faizden katkımız, cari faizin yarısı. Bu da tam bir destek. Burada da üretim faaliyetlerinin yerli makine ve teçhizatla yapılması durumunda da işletme kredisinin vadesini uzun tutuyoruz. 2 yıl ödemesiz 5 yıl kredi veriyoruz. Amaç yerli imalatı desteklemek. Aslında bu 23 ili kapsayan teşvik programı, bütün türkiyenin imalat sektörünü destekleme anlamına geliyor. Oradaki imalatları destekleyerek doğuda yatırım yapılmasının önünü açıyoruz.

Bir de yatırımını doğuda büyütmek isteyenler. Diyelim ki, batıda yatırımı var, benzerini doğuda da yapmak istiyor, bir kısmını doğuya kaydırmak istiyor,  onlara da özel destekler vereceğiz. Taşıma ve lojistik destekleri.

İkinci grup çağrı ve veri merkezleri destekleri. Burada işi hızlı yapmak için çağrı merkezlerinde müsait kamu binalarını öncelikle tahsis edeceğiz. Ayrıca iletişim altyapısı devlet tarafından yapılacak. Kuruluş aşamasında personelin eğitimi için kişi başına 2 bin 500 lira destek vereceğiz. Veri merkezlerinde kullanılan elektriğin yüzde 30’unu devlet karşılayacak. Veri merkezi için en büyük maliyet enerji maliyeti. Buraların içinin soğuk tutulması lazım. Onların çok büyük elektrik ihtiyacı var. Elektrik ihtiyacı aslında düşük olmuş. Ben bunun biraz daha artırılması gerektiğini düşünüyorum. 50-50 yapalım. Zaten Bakanlar Kurulu bu desteklerin miktarını değiştirmeye yetkili. Dolayısıyla buradaki desteklerin oranını değiştirme şansımız var.

-DESTEK ALMAK İÇİN YAPILACAKLAR-

Bu iş nasıl olacak, vatandaş ne yapacak? Yapacakları şey belli. İllerde Yatırım Destek Ofisleri var, Kalkınma Ajansları bünyesinde. Bu yatırım destek birimlerine müracaat edecek veya doğrudan Kalkınma Bankası’na müracaat edecek. Bu işin kaynağı, desteğin verileceği yer Kalkınma Bankası’dır. Kalkınma Bankası’na Bu işe gerekli olan kaynak finansman ayrılmıştır. Projeler buralara verilecek, burada hemen incelenip projenin hangi desteklerden hangi oranlarda yararlanılacağına karar verilecek, hiç zaman kaybı olmadan vatandaş işine gücüne bakacak. Bu işin koordinasyonunu Kalkınma Bakanlığımıza verdik. Bu teşvik, destek cazibe merkezlerinin kurulması konusunda birçok bakanlığımızın çalışmaları var, herkesin emeği var. Benim görevim de bu işlerin doğru dürüst yapılıp yapılmadığını takip etmek. Arkadaşlar uygulayacak, bir aksaklık olursa onu gidermek benim boynumun borcudur.

-“GERÇEKTEN YATIRIM YAPACAK OLANA DESTEK VAR”-

Artık iş hayatının canlanması, normalleşmesi; yatırımların hızlanmasına, istihdamın gelişmesine bağlı. Bugün için bu ortamlar mevcut. Terörle mücadele tam kapasite devam ediyor ve bundan sonra daha da güzel olacak. Yatırım ortamı için para, imkanlar, her şey hazır. Bundan sonra iş yatırımcılara düşüyor, bizden size destek vermek düşüyor. İşi yapacak olan sizlersiniz. Biz de uygun olan, iş ve aş sağlayan projelere gözümüz kapalı destek vereceğiz. ‘Ben burada para dağıtılıyor, geleyim alayım üç beş kuruş’, böyle düşünüyorsanız hiç yanaşmayın,  çalışmaz. Gerçekten yatırım yapacak olana destek var. Bunun da bilinmesinde fayda var.”