OECD: Türkiye Tarıma Destekte Üçüncü Ülke

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)'ne göre Türkiye "tarıma tahmini desteğin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'dan (GSYH) aldığı pay" itibarıyla Endonezya ve Çin'den sonra üçüncü sırada geliyor. Tarım sübvansiyonlarının piyasayı bozucu etkisini inceleyen OECD, Türkiye'de tarımın GSYH'dan aldığı tahmini yüzde 2.1 düzeyindeki desteğin üye ülkeler ortalamasından yüksek olduğunu belirtti. Kuruluş ayrıca, Türkiye'de tarım ürünlerinin iç fiyatlarının dünya ortalamasından yüzde 20 fazla olduğunu kaydetti.

OECD Tarımsal Politika Gözlem ve Değerlendirme Raporu 2016 (Agricultural Policy Monitoring and Evaluation 2016) yayımlandı. Raporun "Değerlendirme ve tavsiyeler" bölümünde, "Türkiye son on yılda tarım sektörünün yasal ve kurumsal çerçevesinin güçlendirmesine yönelik olağanüstü ilerleme gerçekleştirdi" denildi.

1986-88'den bu yana piyasaya geçişin iyileştirilmesini hedefleyen tarım politikası çabalarının farklılıklar gösterdiğini kaydeden OECD raporunda, "Yüksek enflasyon ve oynak döviz kurları makroekonomik bağlamında gerçekleştirilen politika düzenlemelerinde geçici değişiklikler olmuştu. Brüt çiftlik gelirlerinde üretici desteğinin payı 2013-15 arasında yüzde 20 olarak ve 1986-88 düzeyiyle aynı kalmıştı ve bu OECD ortalamasından biraz daha yüksekti" ifadeleri kullanıldı.

OECD çoğu önemli piyasa bozucu tedbirlerden kaynaklanan üretici desteğinin tarımsal verimlilikte sürdürülebilir iyileştirmeler yapılmasını engellediğini bildirdi, piyasada en fazla bozucu etkiye sahip desteklerin azaltılması için ek çabalar gerektiğini kaydetti.

Büyük devlet işletmelerinin rekabetçi piyasa koşulları altında işleyebilecek ekonomik açıdan yaşayabilir varlıklar haline dönüştürülmesi için daha fazla çaba gösterilmesini isteyen OECD, tarımda bilgi ve inovasyonun toplam destekten aldığı küçük payın artırılmasını talep etti.

Raporda, tarıma tahmini desteğin GSYH'larda aldığı pay itibarıyla Endonezya'nın yüzde 4 ile birinci, Çin'in yüzde 3.1 ile ikinci, Türkiye'nin yüzde 2.1 ile üçüncü olarak  gösterildiği bir tablo da yer aldı. Türkiye hakkında şöyle denildi:

"-1990'ların sonundan bu yana yapılan bir dizi iddialı reforma karşın, tarıma desteğin düzeyi yıldan yıla farklılıklar göstermiş ve OECD alanı ortalamasının üzerinde kalmıştır. Tarımsal desteğin piyasada en fazla bozucu etki gösteren türü Piyasa Fiyat Desteği olarak yaygınlaşmış ve üretici desteğinin dörtte üçünü oluşturmuştur. Tarıma toplam tahmini destek son yıllarda GSYH'nın yüzde 2'si düzeyinde. Tarıma çıktı ve girdi kullanımı temelli ödemeler en önemli destek unsurunu oluşturuyor.
-Fiyat eşitsizliklerinin düzeyi sadece küçük bir miktar azaltıldı: iç fiyatlar dünya fiyatlarının yüzde 20 üzerinde kaldı. 2009'dan itibaren hammadde çıktısı bazlı ödemeler artmışken, ayrı doğrudan ödemeler kaldırıldı. Türkiye'de çiftliklere doğrudan ödemenin ana enstrümanı, kısa vadeli yurtiçi arzdaki ürünler için sağlanan prim ödemeleri.
-OECD toplamında tarıma toplam tahmini destek 1995-1997 arasında GSYH'nın yüzde 1.5'inden, 2013-15 döneminde yüzde 0.7'ye düştü. Toplam tarımsal desteğin göreli maliyyetinin özellikle yüksek olmasına alışılmış bulunulan kimi ülkeler yükü önemli ölçüde düşürdü, bu ülkeler arasında Kore, Türkiye, İsviçre ve Meksika var. Hala tarıma toplam tahmini destek 2013 -15 döneminde, Türkiye, Kore, İzlanda, Japonya ve İsviçre'de GSYH'ların yüzde 1'ini aşmış durumda. Bu ülkerde, Türkiye hariç olmak üzere tarım GSYH'nın küçük bir parçasına katkıda bulunuyor.
-Türkiye, Çin, Kolombiya, İzlanda, Endonezya, İsrail, Japonya, Kazakistan, Kore, Norveç, Rusya Federasyonu ve İsviçre piyasa fiyatı desteği sağlıyor."
2013-15 döneminde ülkelerin tarıma toplam tahmini desteklerinin GSYH'ya oranları itibarıyla, Endonezya yüzde 4 ile ilk sırada bulunuyor. Çin tarımına GSYH'sının yüzde 3.1'i, Türkiye yüzde 2.1'i destek veriyor. Ülkelerin destek sırası şöyle devam ediyor: Kore, Kolombiya, Kazakistan, İsviçre, İzlanda, Japonya, Rusya, Norveç, Meksika, ABD, Vietnam, Kanada, Brezilya, İsrail, Şili, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Avustralya, Ukrayna."